Rak płuca dzieli się na dwa podstawowe typy: niedrobnokomórkowy i drobnokomórkowy. Ten pierwszy odpowiada za większość przypadków raka płuc. Metody ich leczenia różnią się od siebie, poniżej jednak znajdziesz ogólny przegląd możliwych metod leczenie raka płuc w Polsce i na świecie.
Leczenie operacyjne
Polska
Zabieg chirurgiczny jest podstawową metodą leczenia niedrobnokomórkowego raka płuc. Podczas operacji wycina się guz nowotworowy wraz z określonym zakresem tkanek zdrowych oraz okoliczne węzły chłonne. W ten sposób zwiększa się szansę na wycięcie wszystkich komórek nowotworowych. Chirurg może usunąć część płuca (resekcja klinowa lub segementektomia), cały płat (lobektomia) lub płuco (pneumonektomia).
Operację zazwyczaj przeprowadza się w formie klasyczne joperacji otwartej. W przypadku chorych we wczesnych stadiach nowotworu, coraz częściej przeprowadza się lobektomię wideotorakoskopową (VATS). To małoinwazyjny zabieg (w niewielkim stopniu naruszający funkcjonowanie organizmu), podczas którego wykonuje się trzy niewielkie nacięcia na skórze klatki piersiowej. Przez jedno wprowadza się kamerę, a przez pozostałe narzędzia chirurgiczne.
Inne kraje
W innych krajach kładzie się duży nacisk na stosowanie małoinwazyjnych technik operacyjnych. Z tego względu, gdy tylko to możliwe, chorzy we wczesnym stadium kierowani są na lobektomię wideotorakoskopową(VATS). Tworzone są nawet specjalne ośrodki dedykowane tej metodzie.
Ponadto intensywnie rozwijają się operacje onkologiczne przy użyciu robota medycznego. W Polsce są one rzadkością, a przykładowo w Niemczechczy USA pacjenci mają możliwość usunięcia guza nowotworowego płuc w asyście robota medycznego (np. robot da Vinci). Różni się to od technikiVATS, m.in. widokiem pola operacyjnego dostarczanego przez kamerę (robot daje obraz 3D, a VATS obraz 2D). Ponadto wykorzystanie robota pozwala na precyzyjne ruchy narzędzi chirurgicznych.
Radioterapia
Polska
W radioterapii kieruje się wiązkę promieniowania jonizującego na zmienioną nowotworowo tkankę płuc, aby zniszczyć komórkin owotworowe. Radioterapia może uzupełniać leczenie chirurgiczne lub stanowić główną metodą leczenia, najczęściej dla chorych z guzem nieoperacyjnym (radioterapia radykalna).
W Polsce w leczeniu raka płuc coraz szerzej dostępna jest radiochirurgia stereotaktyczna. Od klasycznej radioterapii różni się tym, że wysoką dawkę promieniowana kieruje się bezpośrednio do guza nowotworowego. Dzięki temu następuje minimalne uszkodzenie okolicznych tkanek.
Ponadto u pacjentów chorujących na drobnokomórkowego rakapłuc podejmuje się profilaktyczne napromienianie mózgowia (PCI). Ze względu na dużą agresywność tego typu nowotworu, pozwala to zmniejszyć ryzyko ujawnienia się przerzutów w mózgu.
Inne kraje
Radioterapia generuje promieniowanie, które oprócz niszczenia komórek nowotworowych, uszkadza też okoliczne tkanki. Z tego względu, gdy tylko to możliwe preferuje się radiochirurgię stereotaktyczną, minimalizującą szkodliwy efekt. Jak wspomniano, w Polsce metoda ta jest trudniej dostępna i mniej zaawansowana niż w innych krajach. Jej odmianą jest mikroradiochirurgia, która pozwala na bardzo precyzyjne kierowanie wiązki promieniowania o duże jmocy w kierunku guza nowotworowego. Przykładem takiej techniki jest nóż cybernetyczny (CyberKnife). W Polsce robot występuje w zaledwie trzech ośrodkach. Metoda zdobyła popularność w USA (tam został stworzony robot), a także w Niemczech i Francji.
Chemioterapia
Polska
Chemioterapia może wspierać leczenie operacyjne lub być metodą z wyboru przy braku możliwości wycięcia guza. Jest to też podstawowa metoda terapii chorych z drobnokomórkowym rakiem płuc. Chemioterapię można połączyć z radioterapią, nazywamy ją wtedy radiochemioterapią. Może być to najpierw chemioterapia, a później radioterapia (radiochemioterapia sekwencynjna) lub od pierwszego dnia obie formy leczenia (radiochemioterapia jednoczesna).
Inne kraje
W radiochemioterapii jednoczesnej pacjent przyjmuje równocześnie radioterapię i chemioterapię. Metoda ta jest zalecana chorym z III stopniem zaawansowania, którzy spełnili warunki kwalifikacji do leczenia. W innych krajach jest ona standardem, niestety w Polsce rzadziej się ją wykorzystuje na rzecz chemioterapii lub radiochemioterapii sekwencyjnej.
Terapia celowana i immunoterapia
Polska
Terapię celowaną nazywamy inaczej leczeniem ukierunkowanym molekularnie. Wykorzystujemy w niej wiedzę, że u każdego chorego komórki nowotworowe mają trochę inne mutacje (defekty genetyczne),umożliwiające im niekontrolowany wzrost. W terapii celowanej chcemy przeciwdziałać tym zmianom.
Jeśli wykryjemy mutację w genie EGFR, możemy zastosować do leczenia inhibitory EGFR. W Polsce w ramach chemioterapii dostępne są erlotinib i gefitynib. Możliwe jest również zakwalifikowanie się do programu lekowego, w którym wykorzystuje się afatinib czy osimertinib. Nieprawidłowość w genie ALK pozwala zastosować inhibitory ALK, np. kryzotynib, brigatinib (programy lekowe).
W leczeniu immunologicznym raka płuc naszym celem niesą bezpośrednio komórki nowotworowe. Skupiamy się w nim na pobudzeniu układuod pornościowego pacjenta do samodzielnej walki i niszczenia komórek guza. Obecnie najczęściej wykorzystujemy inhibitory PD-1. W Polsce są one refundowane w ramach programów lekowych u pacjentów z zaawansowanym stadium nowotworu, np. niwolumab, pembrolizumab. Mamy też leki, które blokują antygen CTLA-4 w komórkach, np. ipilimumab. Niestety, obecnie nie są one refundowane w Polsce.
Inne kraje
Leczenie personalizowane wymaga sprawdzenia, czy dana mutacja występuje u pacjenta. Jest to możliwe poprzez diagnostykę molekularną. W wielu krajach stanowi ona standard w całym procesie diagnozowania pacjenta. W Polsce niestety jest ona utrudniona. W części krajów Europy pacjenci mają również duży szybszy dostęp do większej ilości leków ukierunkowanych molekularnie czy immunoterapii raka płuc. To ważne, gdyż szeroki wachlarz leków ułatwia lekarzowi dopasowanie terapii do indywidualnych cech pacjenta. Warto jednak pamiętać, że w Polsce co dwa miesiące zmienia się zakres refundowanych terapii. Oznacza to, że leki obecnie niedostępne w leczeniu nowotworów, mogą już za kilka miesięcy być refundowane przez NFZ.
