Jedną z zalecanych metod leczenia raka endometrium jest histerektomia, czyli usunięcie macicy. Jakie są możliwości leczenia kobiet chcących posiadać w przyszłości dzieci? Czy nowotwór trzonu macicy to wyrok także w kwestii płodności?
Histerektomia profilaktyczna
Histerektomia na życzenie nie jest w Polsce przeprowadzana. Wykonujesię ją wyłącznie, jeśli wymaga tego zdrowie pacjentki. Profilaktyczne usunięcie macicy przeprowadza się m.in. aby zapobiec rozwojowi raka endometrium. Pobranie próbek endometrium i wykonanie histerektomii zmniejszającej ryzyko zaleca się pacjentkom:
· z zespołem Lyncha (dziedzicznym niepolipowatym rakiem jelita grubego) – w tej grupie ryzyko zachorowania naraka endometrium wynosi między 13 a 71 procent, podczas gdy w populacji ogólnej– 3%,
· po 40 roku życia, u których wykryto mutacjęo dpowiedzialną za rozwój zespołu Lyncha,
· z zespołem Cowdena, czyli zespołem objawów nienowotworowych predysponujących do chorób nowotworowych; ryzyko zachorowania na raka endometrium wynosi wśród osób w tej grupie miedzy 13 a 28%.
Leczenie oszczędzające płodność
W zależności od stopnia zaawansowania nowotworu, podczas histerektomii konieczne może się okazać usunięcie okolicznych tkanek, takichjak jajniki i jajowody. Niestety skutkuje to utratą możliwości późniejszego poczęcia i narodzenia dziecka. Jeżeli pacjentka pragnie w przyszłości zajść w ciążę, powinna o tym poinformować lekarza. Terapia oszczędzająca płodność to leczenie niestandardowe. W związku z czym lekarz z pacjentką powinien omówić wszystkie argumenty za i przeciw. U takich pacjentek należy wykonać także badanie miednicy techniką rezonansu magnetycznego lub badanie ultrasonograficzne w celu wykluczenia naciekania mięśniówki macicy i zajęcia przydatków. Powinno się także wykonać łyżeczkowanie (usuwanie zawartości macicy i przesłanie materiału do laboratorium).
Leczenie oszczędzające płodność opiera się na hormonoterapii. Pacjentka w tym czasie powinna być pod ścisłą obserwacją. Leczenie skutkujepoprawą u 3/4 kobiet, niestety nawet u 40% może dojść do nawrotu choroby. Pacjentkom,które nie odpowiadają na leczenie hormonalne raka endometrium, proponuje się przeprowadzenie histerektomii.
Wpływ ciąży na zachorowalność na raka endometrium
Kobiety, które nie rodziły dzieci lub są niepłodne, chorują na raka endometrium częściej niż kobiety po porodzie. Ciąża wiąże się również zmniejszym ryzykiem nawrotu raka endometrium.
Nawrót po hormonoterapii
Może zdarzyć się, że mimo pozytywnych skutków leczenia hormonalnego, później i tak dojdzie do nawrotu choroby. W takiej sytuacji zaleca się zabieg usunięcia macicy.
A co potem?
Po zrealizowaniu przez chorą planów dotyczących macierzyństwa, należy zalecić histerektomię. W zależności od wieku i genetycznych czynników ryzyka, zaleca się także usunięcie jajnikówwraz z jajowodami.
Histerektomia – przed i po zabiegu
Przed zabiegiem lekarz zleca wykonanie pakietu badań. Jeżelio peracja będzie odbywała się z otwarciem powłok brzusznych, pacjentka poddawana jest narkozie, co powoduje konieczność szerszego zakresu badań przed zabiegiem.
Czas spędzony w szpitalu po usunięciu macicy różni się w zależności od metody, jaką zostanie przeprowadzona operacja. W przypadku otwierania powłok brzusznych czas ten będzie dłuższy niż gdy zabieg nastąpi na przykład laparoskopowo.
Okres rekonwalescencji trwa około 2-6 tygodni, a jego długość także zależy od rodzaju zabiegu, ale również od indywidualnej sytuacji każdej pacjentki. Aby go skrócić, zaleca się:
· obserwacje organizmu i unikanie czynności, które sprawiają ból,
· stopniowe zwiększanie aktywności,
· używanie wkładek lub podpasek higienicznych,jeżeli występuje krwawienie,
· unikanie podnoszenia ciężkich przedmiotów (powyżej 4,5 kg),
· unikanie seksu oraz wkładania przedmiotów (np.tamponów) do pochwy,
· unikanie prowadzenia pojazdów przez pierwsze 2tygodnie po operacji albo dłużej, jeżeli jest się pod wpływem środków przeciwbólowych,które mogłyby zaburzać percepcję.
Powrót do aktywności fizycznej lub pracy będzie możliwy wciągu 4-6 tygodni w zależności od Twojego samopoczucia.
Czy histerektomia powoduje menopauzę?
Samo usunięcie macicy nie prowadzi do ustania miesiączkowania. Jeżeli wycięte zostaną także jajniki, pacjentka (o ilewcześniej nie była) wejdzie w okres menopauzy.
Wykaz źródeł
1. Chen L, Berek JS et al.:Endometrial carcinoma: Clinical features, diagnosis, prognosis, and screening.UpToDate. 2021 [dostęp 24.06.2022]
2. Rekomendacje ESGO: Rakendometrium. 2021. [dostęp 24.06.2022]
3. Colombo N et al.:ESMO-ESGO-ESTRO Consensus Conference on Endometrial Cancer: diagnosis,treatment and follow-up. Ann Oncol. 2016 Jan;27(1):16-41
4. Cleveland Clinic: Hysterectomy.2021 [dostęp 24.06.2022]
